ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਆਦਤ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਮਾਇਓਪੀਆ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ, ਚੀਨ-ਜਪਾਨ ‘ਚ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ ਮਾਮਲੇ
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਰੋਂਦੇ ਹੋਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਫ਼ੋਨ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਉਸਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਫੜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਬੁਰੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ। ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਜਾਂ ਸਕਰੀਨ ਦੇਖਣ ਕਾਰਨ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਾਲਾਤ ਵਿਗੜਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਰ.ਪੀ. ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਓਫਥੈਲਮਿਕ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਏਮਜ਼ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਇਹ ਆਦਤ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਆਰਪੀ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਨੇਤਰ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਪ੍ਰੋ. ਰੋਹਿਤ ਸਕਸੈਨਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2050 ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ 50 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਮਾਇਓਪੀਆ ਜਾਂ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਖਰਾਬੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋਣਗੇ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਐਨਕਾਂ ਲਗਾ ਕੇ ਹੀ ਦੇਖ ਸਕਣਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਹਾਲਾਤ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਚੀਨ, ਜਾਪਾਨ ਆਦਿ ਵਿੱਚ 5 ਤੋਂ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 80 ਤੋਂ 90 ਫੀਸਦੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਇਓਪੀਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ 50 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ 45 ਦੇ ਕਰੀਬ ਬੱਚੇ ਐਨਕਾਂ ਲਾ ਕੇ ਹੀ ਦੇਖ ਸਕਣਗੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਰੀਬ 30-40 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ਼ 5 ਬੱਚੇ ਐਨਕਾਂ ਲਗਾਉਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ 45 ਨਹੀਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਆਰਪੀ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਓਫਥਲਮੋਲੋਜੀ, ਡਾ. ਪ੍ਰਵੀਨ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਕਈ ਸਰਵੇਖਣ ਇਹ ਦਰਸਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਲਗਭਗ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਐਨਕਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਐਨਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਧੁੰਦਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਨਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਨਾ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਜਾਂ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦਾ, ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਬੱਚੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਟੈਬਲੇਟ ਅਤੇ ਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਵੀ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਸਮਝਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ 2 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਕੋਈ 8 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਬੱਚਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਧਾਰਨ ਫੋਨ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸਕ੍ਰੀਨ ਦਾ ਨਿਊਨਤਮ ਆਕਾਰ ਕੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਡਾ. ਸਕਸੈਨਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਵੀ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਕਰੀਨ ਦਾ ਆਕਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਲੈਪਟਾਪ ਜਾਂ ਡੈਸਕਟਾਪ ਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸਕ੍ਰੀਨ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਕਿੰਨੀ ਛੋਟੀ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਜੋਖਮ ਦਾ ਕਾਰਕ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਈ ਸਕ੍ਰੀਨ ਗਾਈਡਲਾਈਨਜ਼ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਇਓਪੀਆ ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਹਨ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ!
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆਰਪੀ ਸੈਂਟਰ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਰੀਬ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ‘ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿੱਥੇ 2001 ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, 7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਇਓਪੀਆ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ 2013 ਤੋਂ 2016 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਵਧ ਕੇ ਲਗਭਗ 21 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਕਈ ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਇਓਪੀਆ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਰੋਣ ਵੇਲੇ ਮੋਬਾਈਲ ਨਾ ਫੜਾਓ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਰਾਧਿਕਾ ਟੰਡਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਰੋਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਪੇ ਖ਼ੁਦ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਆਦਤ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਜਲਦੀ ਹੀ ਬੱਚਾ ਮਾਇਓਪੀਆ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਇੱਕ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹਨ ਅਤੇ ਬੱਚਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਲਈ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ।
ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋ. ਜੀਵਨ ਐਸ ਟਿਆਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਭੇਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਹਾਈ ਮਾਇਓਪੀਆ ਹੈ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਇਓਪੀਆ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲੈਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
