ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਦਿਨ ਹੀ ਦਫ਼ਤਰ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ ? ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਦੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਬਿੱਲ ਗੇਟਸ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਹਾਲੀਆ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਏਆਈ (ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ) ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅਗਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 2 ਜਾਂ 3 ਦਿਨ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਗੇਟਸ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੰਮ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਕਰਨਗੀਆਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਰਚਨਾਤਮਕ ਜਾਂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਾਰਜਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਰਹਿਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਵਰਕ-ਲਾਈਫ ਬੈਲੇਂਸ ਬਿਹਤਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਖਾਲੀ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ 4 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਵਰਕ ਵੀਕ ?
ਬਿਲ ਗੇਟਸ ਦਾ ਇਹ ਵਿਜ਼ਨ ਕੋਈ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ , ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਾਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵੱਲ ਵਧ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਆਓ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ:
1. ਆਈਸਲੈਂਡ
ਆਈਸਲੈਂਡ ਨੇ 2015 ਅਤੇ 2019 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਵੀਕ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਸਨੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂ ਸੁਧਾਰਿਆ। ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ 85% ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਕ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
2. ਬੈਲਜੀਅਮ
ਬੈਲਜੀਅਮ ਨੇ 2022 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜੇਕਰ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ 5 ਦਿਨ ਦਾ ਕੰਮ 4 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਬਿਨਾਂ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੇ।
3. ਜਪਾਨ
ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟ੍ਰਾਇਲ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 4 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਵਰਕ ਵੀਕ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਿੱਚ 40% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ।
4. ਯੂਕੇ
ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ 2022 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ 4-day work week ਟ੍ਰਾਇਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ 61 ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਨਤੀਜੇ ਇੰਨੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 90% ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।
5. ਪੁਰਤਗਾਲ
ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਵਰਕ ਵੀਕ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਕੀ ਇਸ ਨਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਹੁਣ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ?
ਜਰਮਨੀ: ਇੱਥੇ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ: ਕੁਝ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਟਰਾਇਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਸਪੇਨ: ਸਰਕਾਰ ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕੰਪਨੀਆਂ 4 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਵਰਕ ਵੀਕ ਨੂੰ ਨੂੰ ਟਰਾਈ ਕਰ ਸਕਣ।
ਅਮਰੀਕਾ: ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਰਗੇ ਰਾਜ ਇਸ ਮਾਡਲ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਗੰਭੀਰ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੁਝ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੇ ਫਲੇਕਿਬਲ ਵਰਕ ਡੇਅਜ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਕੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਵਰਕ ਵੀਕ ਸੰਭਵ ਹੈ?
ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਏਆਈ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੰਮ ਦੇ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਹੋਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਚਕਤਾ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਆਈਟੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
