5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋਈ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ, ਲੋਕ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ, ਪੜ੍ਹੋ ਡਿਟੇਲ

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡਾਂ (Credit Cards) ਦੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੈਕਟਰ (Banking Sector) ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (Reserve Bank of India) ਨੇ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਸੰਬਰ 2019 ਤੋਂ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੁੱਗਣੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਕੇ ਲਗਭਗ 10.80 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡਾਂ (Debit Cards) ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਸਥਿਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਆਰਬੀਆਈ (RBI) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਸੰਬਰ 2024 ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਸੰਬਰ 2019 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੁੱਗਣੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਕੇ ਲਗਭਗ 10.80 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਈ। ਦਸੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, 5.53 ਕਰੋੜ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਸਥਿਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਦਸੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ 805.3 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਮਾਮੂਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਧ ਕੇ ਦਸੰਬਰ 2024 ਵਿੱਚ 990.9 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ (Digital Payments) ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਕੈਲੰਡਰ ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ 772 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ 222 ਕਰੋੜ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੋਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 2024 ਵਿੱਚ 94 ਗੁਣਾ ਵਧ ਕੇ 20,787 ਕਰੋੜ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਅਤੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ 3.5 ਗੁਣਾ ਵਧ ਕੇ 2,758 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਦਸੰਬਰ 2024 ਦੀ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 6.7 ਗੁਣਾ ਅਤੇ ਮੁੱਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 1.6 ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 45.9 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ ਮੁੱਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 10.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਆਰਬੀਆਈ (RBI) ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਤੇਜ਼ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਪੀਆਈ (UPI) ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਯਤਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਲਿੰਕੇਜ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਲਾਗਤ, ਘੱਟ ਗਤੀ, ਸੀਮਤ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ। ਭਾਰਤ ਦੇ UPI ਅਤੇ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਦੇ PayNow ਨੂੰ ਫਰਵਰੀ (February) 2023 ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।