ਕਰੋਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ‘ਡਿੰਗਾ ਡਿੰਗਾ’ ਨਾਂ ਦੀ ਰਹੱਸਮਈ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਹਿਰ, ਹਾਈ ਅਲਰਟ ‘ਤੇ ਕਈ ਦੇਸ਼

ਕਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਰਹੱਸਮਈ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਸੁਣਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਚਿੰਤਾ ਹੋਣੀ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ‘ਡਿੰਗਾ ਡਿੰਗਾ’ (Dinga Dinga) ਨਾਂ ਦੀ ਰਹੱਸਮਈ ਬਿਮਾਰੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ (mysterious disease) ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਯੁਗਾਂਡਾ, ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਰਹੱਸਮਈ ਸੁਭਾਅ ਕਾਰਨ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ‘ਡਿੰਗਾ ਡਿੰਗਾ’ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ‘ਨੱਚਣਾ ਤੇ ਹਿੱਲਣਾ।’

ਇਹ ਰਹੱਸਮਈ ਬਿਮਾਰੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਦੇ ਬੁੰਡੀਬੁਗਿਓ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਬੇਕਾਬੂ ਵਾਈਬ੍ਰੇਸ਼ਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੱਲਣ-ਫਿਰਨ ‘ਚ ਦਿੱਕਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਇਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ ਪਰ ਸਥਾਨਕ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਡਿੰਗਾ-ਡਿੰਗਾ ਦੇ ਲੱਛਣ:
ਫਸਟਪੋਸਟ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਅਜੀਬ ਬਿਮਾਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਯੂਗਾਂਡਾ ਦੇ ਬੁੰਡੀਬੁਗਿਯੋ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਦੇ ਕਈ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਡਾਂਸ ਵਰਗੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਰਕਤ ਹੋਣਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ, ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਧਰੰਗ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਤੁਰਨਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਬੇਕਾਬੂ ਵਾਈਬ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਤੁਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕਟੁਸਿਮੇ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਨੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਨਿੱਜੀ ਤਜਰਬਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਅਧਰੰਗ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਦਾ ਸਰੀਰ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋ ਕੇ ਕੰਬਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। 18 ਸਾਲਾ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਦੇ ਅਖਬਾਰ ਮਾਨੀਟਰ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਮੈਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਅਧਰੰਗ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਂ ਤੁਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ, ਮੇਰਾ ਸਰੀਰ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋ ਕੇ ਕੰਬਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੀ।” ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ “ਮੈਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਬੁੰਡੀਬੁਗਿਓ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰੱਬ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਹੁਣ ਠੀਕ ਹਾਂ।”

300 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ
ਹੁਣ ਤੱਕ, ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਸਿਰਫ ਬੁੰਡੀਬੁਗਿਓ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲਗਭਗ 300 ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਖੋਜੀ ਗਈ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਅਜੇ ਵੀ ਜਾਂਚ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਨਮੂਨੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਲਈ ਯੂਗਾਂਡਾ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਕੋਪ ਯੂਗਾਂਡਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਐਮਪੌਕਸ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਸਟ੍ਰੇਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਨੇ ਬੇਹੱਦ ਘਾਤਕ Clade 1B ਵੇਰੀਐਂਟ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਪਬਲਿਕ ਹੈਲਥ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਟ੍ਰੇਨ ਦੂਜੇ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ।

ਡਿੰਗਾ ਡਿੰਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀ ਹੈ?
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਹਤ ਅਫ਼ਸਰ ਡਾ: ਕਿਆਇਤਾ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਡਿੰਗਾ ਡਿੰਗਾ ਦਾ ਇਲਾਜ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਟੀਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਮਰੀਜ਼ ਆਪਣੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਜੜੀ ਬੂਟੀਆਂ ਦੇ ਉਪਚਾਰਾਂ ਵੱਲ ਮੁੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਾਕਟਰ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੀ ਦਵਾਈ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।”

ਕਾਂਗੋ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਹੱਸਮਈ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਕ ਪਾਸੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ‘ਡਿੰਗਾ ਡਿੰਗਾ’ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ ਕਾਂਗੋ (ਡੀਆਰਸੀ) ਇਕ ਹੋਰ ਰਹੱਸਮਈ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਫਰੀਕਨ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਕੰਟਰੋਲ ਐਂਡ ਪ੍ਰੀਵੈਂਸ਼ਨ ਨੇ ‘ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਐਕਸ’ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਕਾਂਗੋ ਦੇ ਇੱਕ ਸੂਬੇ ਪਾਂਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਣਪਛਾਤੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ 406 ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 79 ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰਦਰਦ, ਖੰਘ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਅਤੇ ਨੱਕ ਵਗਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਵਧੇਰੇ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲੇ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਅਨੀਮੀਆ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ।