GooglePay, PhonePe, Paytm, BHIM ਉਪਭੋਗਤਾ ਲਈ ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ! ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲੱਗੇਗੀ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਚੁੱਕੇ ਵੱਡੇ ਕਦਮ

ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ (Cyber Frauds) ‘ਤੇ ਨਕੇਲ ਕੱਸਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ UPI ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਆਮ UPI-ਸਬੰਧਤ ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਜੋਖਮ ਸੂਚਕ (Fraud Risk Indicator) ਨਾਮਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ (DoT) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਜੋਖਮ ਸੂਚਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਫੋਨ ਨੰਬਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਜਿਹੇ ਨੰਬਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕੇਗਾ। ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, FRI ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਰਹਿਤ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਧੋਖਾਧੜੀ ਜੋਖਮ ਸੂਚਕ (Fraud Risk Indicator) ਸਿਸਟਮ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜੋਖਮ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਤਾਂ ਜੋ ਆਮ ਲੋਕ ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਝੂਠੇ ਲਾਲਚ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਹੋਣ।
ਲੱਖਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ UPI ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਪਡੇਟ ਰੋਲ ਆਊਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਜੋਖਮ ਸੂਚਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਲਈ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਾਲੇ ਫੋਨ ਨੰਬਰਾਂ ਅਤੇ UPI ਪਤਿਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ FRI ਉਹਨਾਂ ਨੰਬਰਾਂ ਨੂੰ ਫਲੈਗ ਕਰੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਪੈਮ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਾਂ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਨੰਬਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ ਜੋ ਤਸਦੀਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦੇ ਪਾਏ ਗਏ।
ਇੱਕ ਵਾਰ ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰਾਂ ਨੂੰ ਫਲੈਗ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋਖਮ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ – ਦਰਮਿਆਨਾ, ਉੱਚ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਉੱਚ। ਇਹ ਵਰਗੀਕਰਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਪੋਰਟਲ, ਚਕਸ਼ੂ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਰ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਵਰ ਵਿੱਚ ਫੀਡ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ UPI ਉਪਭੋਗਤਾ ‘ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੋਖਮ’ ਵਜੋਂ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ UPI ਐਪ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦੇਵੇਗਾ। ਜਿਹੜੇ ਨੰਬਰਾਂ ਨੂੰ ਦਰਮਿਆਨੇ ਜੋਖਮ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।