ਦੋ ਵਾਰ ਲੀਕ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਬਜਟ ! ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੇਣਾ ਪਿਆ ਸੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ, ਪੜ੍ਹੋ ਜਾਣਕਾਰੀ 

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਬਜਟ ਦਾ ਗੁਪਤ ਵੇਰਵਾ ਦੋ ਵਾਰ ਲੀਕ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੀਕਾਂ ਕਾਰਨ ਬਜਟ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਸਦੀ ਛਪਾਈ ਤੱਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸਦੀ ਛਪਾਈ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵੀ ਦੋ ਵਾਰ ਬਦਲੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਆਰ.ਕੇ. ਚੈਟੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬਜਟ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਚੈਟੀ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਹਿਊਗ ਡਾਲਟਨ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਲਾਹ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਲ ਦੀ ਤਰਜ਼ ‘ਤੇ ਬਜਟ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਚੈਟੀ ਦੇ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆ ਚੁੱਕੀ ਸੀ।

ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖਬਾਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਡਾਲਟਨ ਨੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਡਾਲਟਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਡੇਲੀ ਸਟਾਰ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜੌਨ ਕਾਰਵਲ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਡਾਲਟਨ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਬਜਟ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਤੇ ਰੱਖੇ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੰਬਾਕੂ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ ਹਟਾਉਣਾ, ਬੀਅਰ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਅਤੇ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖਤ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ ਛੋਟ ਆਦਿ। ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਵਾਂਗ ਫੈਲ ਗਈ।

ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਬਜਟ ਕਦੋਂ ਲੀਕ ਹੋਇਆ ?
ਦੂਜਾ ਬਜਟ ਲੀਕ 1950 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਜੌਨ ਮਥਾਈ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਟੈਕਸ ਸਲੈਬ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਇਸ ਲੀਕ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣਾ ਪਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਬਜਟ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਬਜਟ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਲੀਕ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮਥਾਈ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਮਾਮਲਾ ਇੰਨਾ ਵਧ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣਾ ਪਿਆ।

ਵਧਾਈ ਗਈ ਸੁਰੱਖਿਆ
ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਬਜਟ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਧਾਉਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਛਪਾਈ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਤੋਂ ਮਿੰਟੋ ਰੋਡ ਸਥਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। 1980 ਵਿੱਚ, ਇਸਦਾ ਸਥਾਨ ਦੁਬਾਰਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਨੂੰ ਨੌਰਥ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਬਜਟ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸੀਆਈਐਸਐਫ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਜਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਜਟ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਜਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੀਕ ਕਰਨਾ ਅਪਰਾਧ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂਇਕ ਜ਼ਾਬਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।