ਕਹਾਣੀ ‘Bajaj Chetak’ ਦੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ 10 ਸਾਲ ਇੰਤਜ਼ਾਰ, ਕਿਵੇਂ ਅਚਾਨਕ ਹੋਇਆ ਬੰਦ

ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਉਦਯੋਗਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਰਾਹੁਲ ਬਜਾਜ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਇਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ ਜਮਨਾਲਾਲ ਬਜਾਜ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਥੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਵੀ ਇਹੀ ਰਸਤਾ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਇੱਕ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਸਾਵਿਤਰੀ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪਿਆ।

ਭਾਵੇਂ ਰਾਹੁਲ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਮਾਰਵਾੜੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸੰਭਾਲਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਜਾਜ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਬਜਾਜ ਆਟੋ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੋ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਹੁਲ ਬਜਾਜ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਹੈ, ‘ਰਾਹੁਲ ਬਜਾਜ, ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’। ਇਹ ਗੀਤਾ ਪਿਰਾਮਲ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਪੈਂਗੁਇਨ ਰੈਂਡਮ ਹਾਊਸ ਛਾਪ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਰਾਹੁਲ ਬਜਾਜ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਕੀ ਖਾਸ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ…

ਬਜਾਜ ਸਕੂਟਰ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਨਾਮ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ
‘ਰਾਹੁਲ ਬਜਾਜ, ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ’ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਆਜੀਓ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਜਾਜ ਦੇ ਸਕੂਟਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਨਾਮ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਬਜਾਜ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ “ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਪਿਆਜੀਓ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਨਵਿਆਉਣ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੂਟਰਾਂ ਅਤੇ ਏਪੀਈ ਥ੍ਰੀ-ਵ੍ਹੀਲਰਾਂ ਲਈ ਵੈਸਪਾ ਬ੍ਰਾਂਡ ਨਾਮ ਛੱਡਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਮੇਰੀ ਰਾਏ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੀ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਬ੍ਰਾਂਡ ਨਾਮ ‘ਬਜਾਜ’ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਾਕਾਜੀ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ, ਇਸ ਨੂੰ ਬੋਰਡ ਨਾਲ ਅਤੇ ਐਲਿਕ ਪੈਡਮਸੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਾਡੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ ਏਜੰਸੀ ਲਿੰਟਾਸ ਨਾਲ ਵੀ ਵਿਚਾਰਿਆ।”

‘ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ’, ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਨਾਮ
ਬਜਾਜ ਨੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦੋ-ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰ ਲਿਆ – ‘ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ’, ਜੋ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਤਰ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਦੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਘੋੜੇ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 21 ਜੂਨ, 1576 ਨੂੰ ਹਲਦੀਘਾਟੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਸੀ। ਬਜਾਜ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਨਾਮ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਬਜਾਜ ਸਕੂਟਰਾਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਵੇਟਿੰਗ ਲਿਸਟ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਗਭਗ ਦਸ ਸਾਲ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਨੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵੈਸਪਾ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲਈ। ਸਕੂਟਰ ਪ੍ਰੇਮੀ ਬਲੌਗਰ ਅਭਿਲਾਸ਼ ਗੌੜ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, “1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਕੂਟਰ ਖਰੀਦਣਾ ਬਹੁਤ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਡੀਲਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਹ ਸਕੂਟਰ ਤੁਹਾਡੇ ਨਿੱਜੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬੱਚਤ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਡਾਕਘਰ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ 250 ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਕਿਓਰਿਟੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ।

ਡਾਕਘਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਸਬੁੱਕ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਡੀਲਰ ਕੋਲ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਪਾਸਬੁੱਕ ਤੁਹਾਡੀ ਸਕੂਟਰ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦਾ ਸਬੂਤ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਾਰੀ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਦਿਨ ਆਉਂਦਾ ਤੇ ਡੀਲਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਸਬੁੱਕ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ 250 ਰੁਪਏ ਕਢਵਾਉਣ ਅਤੇ ਸਕੂਟਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੀਮਤ ਅਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੰਦਾ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਕੂਟਰ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਕੂਟਰ ਉਦੋਂ ਮਿਲਦਾ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦੇ।”

ਸਕੂਟਰ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਸੀ
ਜਿਸ ਗਾਹਕ ਨੂੰ ਸਕੂਟਰ ਅਲਾਟ ਹੁੰਦਾ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਅਗਲੇ ਹੀ ਪਲ ਇਸ ਸਕੂਟਰ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣੀ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਵੇਚ ਕੇ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਮੱਧ ਵਰਗੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਜ ਵਜੋਂ ਬਜਾਜ ਸਕੂਟਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਸੀ। ਡੀਲਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗਾਹਕਾਂ ਤੋਂ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਵਸੂਲਦੇ ਸਨ ਜੋ ਆਪਣੀ ਵਾਰੀ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸਕੂਟਰ ਖਰੀਦਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਬੇਸ਼ੱਕ, ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਲੈਕ ਮਾਰਕੀਟ ਤੋਂ ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਵਾਧੂ ਰਕਮ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ।

ਬਜਾਜ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ “ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਲੰਬੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਵਸਥਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਗਾਹਕ ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਸਕੂਟਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਬਜਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚੰਗਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਮਿਲਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਉਸ ਸਮੇਂ ਡੇਵਿਡ ਜੋਨਸ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਚੇਤਕ ਪ੍ਰਤੀ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। “ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਬਜਾਜ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਯੋਜਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਡਾਲਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਕੇ ਚੇਤਕ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ,”। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜੋ ਲੋਕ ਸਕੂਟਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਲੰਬੀ ਵੇਟਿੰਗ ਲਿਸਟ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬਜਾਜ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਇਕੱਠੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ।

ਬਜਾਜ ਲੋਗੋ ਕਿੱਥੋਂ ਆਇਆ
ਬਜਾਜ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, “‘ਬਜਾਜ’ ਲੋਗੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਜਾਜ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲਜ਼ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਜਾਜ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ 25ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਉਣ ਲਈ, ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਰੇਡੀਓ ਲੈਂਪ ਵਰਕਸ ਤੋਂ ਬਦਲ ਕੇ ਬਜਾਜ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲਜ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਸਾਲ 1962 ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਬਦਲਣ ਲਈ ਇੱਕ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਪੱਧਰੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਵੀ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ। ਕਾਕਾਜੀ ਨੇ ਸੈਂਕੜੇ ਐਂਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੋਗੋ ਚੁਣਿਆ। ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਲੋਗੋ ਹੀਰੋਜ਼ ਪਬਲੀਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1962 ਵਿੱਚ ਬਜਾਜ ਆਟੋ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਮੋਨੋਗ੍ਰਾਮ ਜਾਂ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਵਿਨਾਇਕ ਪੁਰੋਹਿਤ ਨੂੰ ‘ਬੀ’ ਨੂੰ ਹੈਕਸਾਜ਼ੋਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ। 1970 ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਸਕੂਟਰਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮਾਡਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ, ਪਹਿਲਾ ਬਜਾਜ 150 ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ ਅਤੇ ਬਜਾਜ ਸੁਪਰ ਸੀ।

ਨਾਮ ਬਦਲਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਦਾ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ‘ਹਮਾਰਾ ਬਜਾਜ’ ਅਤੇ ‘ਯੂ ਜਸਟ ਕਾਂਟ ਬੀਟ ਏ ਬਜਾਜ’ ਵਰਗੇ ਸਲੋਗਨ ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਗਏ। ਆਪਣੇ ਲੁੱਕ, ਕਿਫਾਇਤੀ ਕੀਮਤ ਅਤੇ ਘੱਟ ਮੈਂਟੇਨੈਂਸ ਲਾਗਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਜਾਜ ਸਕੂਟਰ ਮੱਧ ਵਰਗ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਡਿਸਟ੍ਰੀਬਿਊਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਕੀਮਤ ਵੀ ਵਾਜਬ ਸੀ। ਸਮਾਜਿਕ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਸੰਤੋਸ਼ ਦੇਸਾਈ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, “ਸਾਡੀ ਬਜਾਜ ਮੁਹਿੰਮ ਇੰਨੀ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਮੱਧ ਵਰਗੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ ਲੈਣਾ ਪਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਜਾਜ ਸਕੂਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜਨਮ ਲੈਣਾ ਚਾਹੇਗਾ।” ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਮੰਤਵੀ ਵਾਹਨ ਸੀ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਝੰਜਟ ਦੇ, ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਦੇ ਸਨ।

ਜਦੋਂ ਚੇਤਕ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਬੰਦ ਹੋਇਆ
ਅਕੁਰਦੀ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਪਹਿਲੇ ਸਕੂਟਰ 150 ਸੀਸੀ ‘ਵੈਸਪਾ ਸਪ੍ਰਿੰਟ’ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ-ਸਟ੍ਰੋਕ ਇੰਜਣ ਸੀ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਇਸ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਥੋੜ੍ਹੀ ਘੱਟ ਯਾਨੀ 145 ਸੀਸੀ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਿਆਜੀਓ ਨੇ 1965 ਅਤੇ 1976 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵੈਸਪਾ ਸਪ੍ਰਿੰਟ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ। ਪਿਆਜੀਓ ਨਾਲ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮਝੌਤਾ 1971 ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਜਾਜ ਨੇ ਉਸੇ ਉਤਪਾਦ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ ਬ੍ਰਾਂਡ ਬਣਾਇਆ। ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸਕੂਟਰਾਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਬਜਾਜ ਆਟੋ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਵਾਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਵੈਸਪਾ ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਬਦਲਾਅ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਚੇਤਕ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਅਸੈਂਬਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੰਮ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਕੰਮ ਵਿਚਕਾਰ ਦੋ ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਸੀ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ ਲਈ ਵੇਟਿੰਗ ਟਾਈਮ ਲਗਭਗ ਦਸ ਸਾਲ ਸੀ ਅਤੇ ਬਜਾਜ ਨੂੰ ਇਸ ਸਕੂਟਰ ਬਾਰੇ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਸੁਧਾਰ ਬਾਰੇ ਬਜਾਜ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਜ਼ਿੱਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦਾ ਰਿਹਾ। 1970 ਤੋਂ 1980 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ 60 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਕੂਟਰ ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ ਸਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਇਗਨੀਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿੱਕ ਮਾਰ ਕੇ ਸਟਾਰਟ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ (R&D) ‘ਤੇ ਖਰਚਾ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਾ਼ਡਕਟ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ ਚਾਰ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਲੱਗਦੇ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਾਪਾਨੀ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਲੱਗਦੇ ਸਨ।

40 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਬਦਲਿਆ ਡਿਜ਼ਾਈਨ
ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਰੀਸ਼ ਬੀ. ਨਾਇਰ ਦੁਖੀ ਹੋ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਚਾਲੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ, ਚੇਤਕ ਦਾ ਰੂਪ, ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲੀ ਉਹੀ ਰਹੀ। 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਟਰ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਏਪੀਆਈ ਦੇ ਲੈਂਬੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤੀ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਕਾਇਨੇਟਿਕ ਹੋਂਡਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਿਨਾਂ ਗੇਅਰ ਵਾਲੇ ਸਕੂਟਰਾਂ ਨਾਲ ਅਮੀਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਧਦਾ ਹੋਇਆ ਸੈਗਮੈਂਟ ਸਕੂਟਰੇਟ ਸੀ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਟੀਵੀਐਸ ਸਕੂਟੀ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਸੀ। ਜੋਤੀ ਕੰਠ ਅਤੇ ਤਨਮਯ ਮਾਥੁਰ ਵਰਗੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਮੇਰਾ ਬਹੁਤ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਜਦੋਂ ਬਜਾਜ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਮਿਤ ਸਕੂਟਰ ਬ੍ਰਾਂਡ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਵਿਹਾਰਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਕਿਫਾਇਤੀ ਕੀਮਤ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਲਈ ਇੱਕ ਸਫਲ ਉਤਪਾਦ ਬਣਾਇਆ। ਬਜਾਜ ਨਾਮ ਸਕੂਟਰਾਂ ਦਾ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕੋਲਗੇਟ ਟੁੱਥਪੇਸਟ ਲਈ।”

ਫਿਰ ਆਇਆ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ ਦਾ ਯੁੱਗ
ਫਿਰ ਉਹ ਸਮਾਂ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਜਾਪਾਨੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਪਣੇ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਪਹੁੰਚੀਆਂ। ਰਾਜੀਵ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, “ਮੈਂ 1984-1988 ਦੌਰਾਨ ਪੁਣੇ ਦੇ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਦੋਸਤ ਜੋਹਰ ਇੱਕ ਚੇਤਕ ਸਕੂਟਰ ਖਰੀਦਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਦਾ ਵੇਟਿੰਗ ਟਾਈਮ ਦਸ ਸਾਲ ਸੀ। ਪਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਅਧਿਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਮੈਂ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਜਾਜ ਸੁਪਰ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕੋ ਚੀਜ਼ ਹਨ। ਮੈਂ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੌਹਰ ਚੇਤਕ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਚੇਤਕ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। 1984 ਵਿੱਚ, ਟੀਵੀਐਸ ਨੇ ਇੱਕ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜੌਹਰ ਨੇ ਜਾ ਕੇ ਇੱਕ ਇੰਡ-ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਖਰੀਦ ਲਿਆ… ਮੇਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਦੋਸਤ ਜੋ ਚੇਤਕ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬੇਤਾਬ ਸੀ, ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਇੱਕ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਖਰੀਦ ਲਿਆ।” ਬਜਾਜ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, “ਸਾਨੂੰ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਏ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਹ 1999-2000 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਸਕੂਟਰ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਤੋਂ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਵੇਟਿੰਗ ਟਾਈਮ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਲ 2000 ਤੱਕ ਬਜਾਜ ਸਕੂਟਰਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਚੰਗੀ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਝਿਜਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ 2001 ਬਜਾਜ ਆਟੋ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਸਾਲ ਸੀ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਟੈਕਸਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਨਾਫਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘਟਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। ਅਸੀਂ 2005 ਵਿੱਚ ਚੇਤਕ ਅਤੇ 2009 ਵਿੱਚ ਸਕੂਟਰਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।”

ਜਦੋਂ ਬਜਾਜ ਆਟੋ ਨੇ ਸਕੂਟਰ ਉਤਪਾਦਨ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੌੜ ਗਈ। ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਕਦੇ ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ ਸਕੂਟਰ ਚਲਾਇਆ ਹੈ, ਉਸ ਕੋਲ ਦੱਸਣ ਲਈ ਅਣਗਿਣਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸਕੂਟਰ ‘ਤੇ ਉਸਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਉਸ ਦਿਨ ਵੱਧ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸੀਬੀਐਸਈ ਮੈਡੀਕਲ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਮਥੁਰਾ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਆਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਉਸ ਸਮੇਂ, ਬੱਸ ਹੜਤਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ, ਪਰ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਸੀ ਕਿ ਸਕੂਟਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ।” ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਲਾੜਾ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਦੁਲਹਨ ਅਤੇ ਸਾਮਾਨ ਲੈ ਕੇ ਚੇਤਕ ਸਕੂਟਰ ‘ਤੇ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਹਿਸਾਰ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਨੂੰ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਧੋਖਾ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਬਜਾਜ-ਕੈਬ ਚਲਾਈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ।

ਕੀ ਬਜਾਜ ਆਟੋ ਨੇ ਸਕੂਟਰ ਨਿਰਮਾਣ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ? ਉਮੀਦਾਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਸਕੂਟਰ ਆਪਣੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਜਾਜ ਆਟੋ ਟੀਮ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਲੁੱਕ ਵਾਲੇ ਬੈਟਰੀ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ 25 ਸਤੰਬਰ, 2019 ਤੋਂ ਚਾਕਨ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। 16 ਅਕਤੂਬਰ, 2019 ਨੂੰ ਬਜਾਜ ਚੇਤਕ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਮਾਡਲ ਅਰਬਨਾਈਟ ਈਵੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ, 01 ਜਨਵਰੀ, 2021 ਨੂੰ, ਆਪਣੇ 75ਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ, ਬਜਾਜ ਆਟੋ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਦੀ ਕੀਮਤ NSE ‘ਤੇ 3479 ਰੁਪਏ ‘ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪੂੰਜੀਕਰਨ 1,00,670.76 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ($13.6 ਬਿਲੀਅਨ) ਹੋ ਗਿਆ। ਬਜਾਜ ਆਟੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੈਲਿਊ ਵਾਲਾ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬਣਿਆ, ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤਿੰਨ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।