ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ !, ਬੀਮਾ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਪੈੱਗ ਵੀ ਲੁਕਾਇਆ, ਤਾਂ ਕੋਰਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੁਣੇਗਾ !
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਲਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਪਤਨੀ ਤੋਂ ਛੁਪਾ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਬੀਮਾ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸਨੂੰ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਲੁਕਾਉਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਨਾ ਕਰਿਓ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਲੇਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪਾਲਿਸੀਧਾਰਕ ਬੀਮਾ ਖਰੀਦਦੇ ਸਮੇਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਸੇਵਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੁਕਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ।
ਜਸਟਿਸ ਵਿਕਰਮ ਨਾਥ ਅਤੇ ਸੰਦੀਪ ਮਹਿਤਾ ਦੇ ਬੈਂਚ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਨਿਗਮ (ਐਲਆਈਸੀ) ਦੁਆਰਾ ‘ਜੀਵਨ ਅਰੋਗਿਆ’ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਾਲਿਸੀਧਾਰਕ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਲਤ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਐਲਆਈਸੀ ਨੇ ਇਹ ਤਰਕ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪਾਲਿਸੀਧਾਰਕ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਨੂੰ ਗਲਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਕੀ ਮਾਮਲਾ ਸੀ ?
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ‘ਜੀਵਨ ਅਰੋਗਿਆ’ ਪਾਲਿਸੀ ਖਰੀਦੀ ਸੀ। ਪਾਲਿਸੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਜੇਕਰ ਪਾਲਿਸੀਧਾਰਕ ਨਾਨ-ਆਈਸੀਯੂ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ₹1,000 ਅਤੇ ਆਈਸੀਯੂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ‘ਤੇ ₹2,000 ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਦਾ ਖਰਚ ਐਲਆਈਸੀ ਨੇ ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ ਦੇਣਾ ਸੀ। ਪਾਲਿਸੀ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ ਕਾਰਨ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਪਾਲਿਸੀਧਾਰਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ LIC ਕੋਲ ਕਲੇਮ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ। ਪਰ LIC ਨੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਐਲਆਈਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮ੍ਰਿਤਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਲਤ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਛੁਪਾਈ ਸੀ।
‘ਜੀਵਨ ਅਰੋਗਿਆ ਯੋਜਨਾ’ ਦੇ ਕਲਾਜ਼ 7(xi) ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ LIC ਨੇ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਯੋਜਨਾ “ਆਤਮ -ਨੁਕਸਾਨ, ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਂ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ” ਨੂੰ ਕਵਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ।
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ ?
ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾ ਫੋਰਮ ਦਾ ਰੁੱਖ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਐਲਆਈਸੀ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਖਰਚਿਆਂ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਉਪਭੋਗਤਾ ਵਿਵਾਦ ਨਿਵਾਰਣ ਕਮਿਸ਼ਨ (NCDRC) ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਅਸਹਿਮਟੀ ਜਤਾਈ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਲਤ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਬੀਮਾ ਖਰੀਦਦੇ ਸਮੇਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਛੁਪਾਇਆ ਸੀ।” ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਛੁਪਾਈ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ LIC ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਰੱਦ ਕਰਨਾ ਜਾਇਜ਼ ਸੀ।
