ਸਰਕਾਰ ਨੇ 10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗੋਲਡ ਮੋਨੇਟਾਈਜੇਸ਼ਨ ਸਕੀਮ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬੈਂਕ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਸੋਨੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਸ ਸਕੀਮ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗੋਲਡ ਮੁਦਰੀਕਰਨ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸੋਨਾ ਕਦੋਂ, ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇਗਾ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ…
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗੋਲਡ ਮੋਨੇਟਾਈਜੇਸ਼ਨ ਸਕੀਮ (GM) ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਬਦਲਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬੈਂਕ ਵਪਾਰਕ ਲਾਭਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਕੀਮ ਨਵੰਬਰ 2015 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਾਵਰੇਨ ਗੋਲਡ ਬਾਂਡ ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 30,000 ਟਨ ਸੋਨਾ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਇਹ ਸਕੀਮ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਬੰਦ…
ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਲਗਾਅ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵੀ ਔਖੀ ਹੈ। ਖੁਲਾਸੇ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਦਾ ਡਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਲਗਾਅ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਨੂੰ ਵਿਰਾਸਤ ਵਜੋਂ ਦੇਣ ਦੀ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ, ਗਹਿਣੇ ਪਿਘਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਸੋਨੇ ਨੂੰ ਪਿਘਲਾਉਣ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਅਤੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲੰਬੀ ਅਤੇ ਔਖੀ ਸੀ। ਸੋਨੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕੇਂਦਰ ਸਨ। ਜਮ੍ਹਾਕਰਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੋਲਡਿੰਗ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੋਨੇ ‘ਤੇ ਵਿਆਜ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਵੀ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਵੀ ਘਾਟ ਸੀ।
GMS ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਗੋਲਡ ਮੋਨੇਟਾਈਜੇਸ਼ਨ ਸਕੀਮ (GM) ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੁੱਲ 5693 ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸੋਨਾ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਜਮ੍ਹਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਮਾਤਰਾ 31164 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸੀ। 13926 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸੋਨਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਮ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 9728 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸੋਨਾ ਦਰਮਿਆਨੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਮ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ 7509 ਕਿਲੋ ਸੋਨਾ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਮ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
