ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ 1974 ਵਿੱਚ ਗੋਲਾਨ ਹਾਈਟਸ ਵਿੱਚ ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਬਲੂ ਲਾਈਨ ਅਤੇ ਰੈੱਡ ਲਾਈਨ ਖਿੱਚ ਕੇ ਇੱਕ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੀਰੀਆ ‘ਚ ਅਸਦ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਰੀਆਈ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਚੌਂਕੀਆਂ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਫੌਜ ਨੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ‘ਚ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਭੇਜ ਕੇ ਇਲਾਕੇ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ 50 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਇਕਪਾਸੜ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਨੂੰ ਖੁਦ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਵ, ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮਤੇ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੀਰੀਆਈ ਚੌਕੀਆਂ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸੀਰੀਆਈ ਫੌਜ ਤਾਇਨਾਤ ਸੀ। ਫਿਲਹਾਲ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ‘ਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵੀ ਤਾਇਨਾਤ ਹੈ। ਫੌਜ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ 10 ਅਫਸਰ, 11 ਜੇਸੀਓ ਅਤੇ 124 ਫੌਜੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕੁੱਲ 145 ਫੌਜੀ ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ। ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਫਿਲਹਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਅਲਰਟ ਲੈਵਲ ਕੋਡ ਬਲੈਕ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਅਲਰਟ ਹੈ। ਫੌਜ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਅਚਨਚੇਤੀ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ “ਵੇਟ ਐਂਡ ਵਾਡ” ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਤਹਿਤ ਉਸ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨਾ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉੱਥੋਂ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਅਗਲਾ ਰਸਤਾ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੇ ਅਤੇ 200 ਮੀਟਰ ਚੌੜੇ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਕੋਡ ਬਲੈਕ:
1974 ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ 80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੇ ਅਤੇ 200 ਮੀਟਰ ਚੌੜੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੀਸ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ। UNDOF ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ 13 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 1220 ਫੌਜੀ ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵੇਲੇ 57 ਸਟਾਫ਼ ਅਧਿਕਾਰੀ, 47 ਸਿਵਲੀਅਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਟਾਫ਼ ਅਤੇ 1116 ਟੀਸੀਸੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਦੇ ਜਵਾਨ ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ। ਇਹ UNDOF ਯਾਨੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਡਿਸਏਂਗੇਜਡ ਆਬਜ਼ਰਵਰ ਫੋਰਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਤਾਇਨਾਤ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਪੀਸ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਕੰਮ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕੰਮ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਘਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ 1974 ਦੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣਾ ਹੈ।
ਉਥੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ 2006 ਤੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸਥਿਤੀ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਟੈਂਕਾਂ ਨਾਲ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਹੀ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕੁਝ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਖੁਦ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਸੀਰੀਆ ਸਰਹੱਦ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਸੀਰੀਆ ਵਿਚ ਬਗਾਵਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਲੈਬਨਾਨ ਜਾਂ ਬਾਗੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸੀਰੀਆ ਤੋਂ ਖੋਹੀ ਗਈ ਗੋਲਾਨ ਹਾਈਟਸ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਲਈਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ‘ਤੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ।
