ਹੱਥਾਂ, ਪੈਰਾਂ ਅਤੇ ਗਰਦਨ ‘ਤੇ ਲੋਹੇ ਦੇ ਛੱਲੇ, ਪੇਟ ‘ਤੇ ਲੋਹੇ ਦੀ ਪਲੇਟ…1600 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਕਬਰ ‘ਚ ਰਹੱਸਮਈ ਕੰਕਾਲ…ਜਾਣੋ ਮਾਮਲਾ

ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਅਨੋਖੀ ਕਬਰ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਲਗਭਗ 1,600 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਰਹੱਸਮਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਗਲੇ, ਬਾਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਛੱਲੇ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪੇਟ ‘ਤੇ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਪਲੇਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਵਚ ਵਾਂਗ ਢੱਕ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਰਚ ਦੀ ਵੇਦੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਗਵੇਦੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਫ਼ਨਾਉਣ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਸਤਿਕਾਰਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

2016-17 ਵਿੱਚ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਐਂਟੀਕੁਇਟੀਜ਼ ਅਥਾਰਟੀ (IAA) ਦੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਨੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਰਾਮਤ ਸ਼ਲੋਮੋ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਖਿਰਬਤ ਅਲ-ਮਸਾਨੀ ਸਾਈਟ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਇਸ ਰਹੱਸਮਈ ਪਿੰਜਰ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਪਿੰਜਰ ਅਜੇ ਵੀ ਲੋਹੇ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋਵੇ। ਬਿਜ਼ੰਤੀਨੀ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਆਤਮ-ਤਸੀਹੇ ਦੇ ਅਤਿਅੰਤ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਭਿਆਸਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀਆਂ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ, ਧਾਤ ਦੀਆਂ ਮੁੰਦਰੀਆਂ ਜਾਂ ਪੱਥਰ ਪਹਿਨਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਕਮਰੇ ਜਾਂ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰਨਾ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ, ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਛੱਡਣਾ, ਨੀਂਦ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ ਰਹਿਣਾ ਅਤੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਛਾਲ ਮਾਰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।

ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਗਿਆ ਪੁਰਸ਼ ਦਾ ਕੰਕਾਲ…
ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਪਿੰਜਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਲਿੰਗ ਅਣਜਾਣ ਸੀ। ਪਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਹੋਰ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਮਾਮਲੇ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਸਨ, ਦੋਵੇਂ ਲੇਵੈਂਟ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਪਰਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੇ ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਕਿ ਪਿੰਜਰ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਸੰਭਾਵਿਤ ਇੱਕ ਨਨ ਦੇ ਹਨ। ਦ ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ਼ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ IAA ਦੇ ਖੁਦਾਈ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਜ਼ੁਬੈਰ ਅਦਾਵੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ਅਸੀਂ ਬੀਜਾਟਿਨ ਮੱਠ ਦੇ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਜਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਮਰੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਹੜਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ । ਚਰਚ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਐਪਸ ਯਾਨੀ ਅਰਧ-ਗੋਲਾਕਾਰ ਢਾਂਚੇ ਸਨ। ਵੇਦੀ ਦੇ ਥੱਲੇ ਸਾਨੂੰ ਤਿੰਨ ਕਬਰਾਂ ਮਿਲਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਲੋਹੇ ਦੇ ਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਪਟਿਆ ਇੱਕ ਕੰਕਾਲ ਸੀ।

ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿੰਨੀ ਸੀ ਉਮਰ ?
ਇਹ ਖੋਜ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਅਦਾਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਮੈਂ ਕਈ ਖੁਦਾਈ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਮੈਂ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ।’ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪਿੰਜਰ 1990 ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਅਤੇ ਬੈਥਲਹਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਖਿਰਬੇਤ ਤਬਾਲੀਆ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਬੇੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਕੜੇ ਹੋਏ ਮੱਠਵਾਸੀ ਦਾ ਕੰਕਾਲ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਔਰਤ ਦੀ ਉਮਰ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 30-60 ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ।