ਤੁਸੀਂ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਰ ਸੰਸਕਾਰਧਾਰੀ ਜਬਲਪੁਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ 49 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਾਂ ਲੰਕੇਸ਼ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜਿੱਥੇ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ‘ਚ ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਲੰਕੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ, ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਪਿੰਡ ਪਾਟਨ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸੰਤੋਸ਼ ਨਾਮਦੇਵ ਉਰਫ ਲੰਕੇਸ਼ ਦੀ, ਜੋ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦਰਜ਼ੀ ਹੈ। ਉਹ ਰਾਵਣ ਭਗਤੀ ਤੋਂ ਇੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 49 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਹ ਰਾਵਣ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਵੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਰਾਮਲੀਲਾ ਤੋਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ, ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ
ਸੰਤੋਸ਼ ਨਾਮਦੇਵ ਉਰਫ ਲੰਕੇਸ਼ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਬਚਪਨ ‘ਚ ਰਾਮਲੀਲਾ ਦੇਖਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਸਿਪਾਹੀ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਵੀ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ। ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਵਣ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਰਾਵਣ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਰਾਵਣ ਦੀ ਭਗਤੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਲੰਕੇਸ਼ ਲੰਕਾਧਿਪਤੀ ਰਾਵਣ ਦੁਸ਼ਟ ਸੀ ਪਰ ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਲੰਕੇਸ਼ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਰਾਵਣ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸਭ ਕੁਝ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰਾਵਣ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇਖ ਕੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ, ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਰਾਵਣ ਦੀ ਸ਼ੋਭਾਯਾਤਰਾ ਵੀ ਬੜੀ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਵਣ ਬਹੁਤ ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਗਿਆਨਵਾਨ ਸੀ। ਰਾਵਣ ਦਾ ਕੋਈ ਔਗੁਣ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਜੋ ਵੀ ਕੀਤਾ ਉਹ ਰਾਕਸ਼ਸ ਕਬੀਲੇ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਸੀਤਾ ਦੇ ਅਗਵਾ ਸਮੇਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਕੇ ਅਸ਼ੋਕ ਵਾਟਿਕਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ। ਜਿੱਥੇ ਕਿਸੇ ਮਨੁੱਖ, ਜਾਨਵਰ, ਪੰਛੀ ਜਾਂ ਭੂਤ ਨੂੰ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਮੇਘਨਾਥ ਅਤੇ ਅਕਸ਼ੈ ਰੱਖਿਆ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ ਨਾਮ
ਲੰਕੇਸ਼ ਉਰਫ਼ ਸੰਤੋਸ਼ ਨਾਮਦੇਵ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਮੇਘਨਾਥ ਅਤੇ ਅਕਸ਼ੈ ਰੱਖੇ ਹਨ। ਜੋ ਰਾਵਣ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਨ। ਰਾਵਣ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਲੰਕੇਸ਼ ਪੰਚਮੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਸਹਿਰੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵਿਸਰਜਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਅਦੁੱਤੀ ਪੂਜਾ ਕਾਰਨ ਸੰਤੋਸ਼ ਨਾਮਦੇਵ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਸੰਤੋਸ਼ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਵੀ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਨ।
