ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 500 ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੋਟ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਾਧਿਅਮ ਹੈ, ਪਰ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (RBI) ਨੇ 500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਨਵੇਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਨਕਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਵਧਦਾ ਖ਼ਤਰਾ…
ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਏਟੀਐਮ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ। ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਲੈਸ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਏਟੀਐਮ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਹੀਆਂ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਨਕਦੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉਪਾਅ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਆਓ ਆਪਾਂ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਤੁਸੀਂ 500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਅਸਲੀ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ?
ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ ਨਵੇਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, 500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਅਸਲੀ ਨੋਟ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਇਹ ਹਨ:
ਅਸਲੀ ਨੋਟ ‘ਤੇ ਛਪਿਆ ਹੋਇਆ “500” ਦਾ ਨੰਬਰ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ, ਮੱਧਮ ਰੌਸ਼ਨੀ ‘ਤੇ ਨੋਟ ਨੂੰ ਵੇਖੋ।
ਅਸਲੀ ਨੋਟ ‘ਤੇ “500” ਨੰਬਰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਛਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਨੋਟ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਮਾਰਕ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਅਭਿਆਨ ਦਾ ਲੋਗੋ ਅਤੇ ਸਲੋਗਨ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਅਸਲੀ ਨੋਟ ‘ਤੇ ਆਰਬੀਆਈ ਗਵਰਨਰ ਦੇ ਦਸਤਖਤ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਨੋਟ ‘ਤੇ “ਭਾਰਤ” ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ “ਇੰਡੀਆ” ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਨਕਲੀ ਨੋਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ
ਆਰਬੀਆਈ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿੱਤੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਾ ਹੋ ਸਕਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਆਰਬੀਆਈ ਦੀ ਨਵੀਂ ਗਾਈਡਲਾਈਨ?
ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਨਕਦੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਰੋਕਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਟੀਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
