ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਹੁਣ ਬੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰਬੀਆਈ) ਨੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੰਜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ- ਇੱਕ ਪਿੱਤਲ ਦਾ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਮੋਟੀ ਧਾਤ ਦਾ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹੁਣ ਮੋਟੇ ਧਾਤੂ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਕਾਰਨ।
ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਰਬੀਆਈ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨੂੰ ਢਾਲਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿੱਕੇ ਜਾਂ ਨੋਟ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੋਟੀ ਧਾਤੂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਪੰਜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਪਿੱਛੇ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਲੇਡ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਮੋਟੇ ਪੰਜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਤੋਂ 4-5 ਬਲੇਡ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 1 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 20 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ 30 ਰੁਪਏ ਅਤੇ 50 ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਆਉਣ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ‘ਚ 5 ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੋਟੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਹਲਚਲ ਮਚੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਿੱਤਲ ਦੇ ਬਣੇ ਪੰਜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਭਾਰੀ ਧਾਤੂ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ, ਪਰ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਇਕ ਅਹਿਮ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਇਕ ਕਦਮ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
