ਜੇਕਰ ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮੱਛਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੱਟ ਲੈਣ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰੋ ਨਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੁਮਕਿਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੱਛਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੈਕਸੀਨ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਇਹ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਾਕ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਵੈਕਸੀਨ ਬਣਾਉਣ ‘ਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੱਛਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਮਲੇਰੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਕਈ ਲੋਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੀਕ ਹੋਏ ਹਨ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 2023 ਵਿੱਚ ਮਲੇਰੀਆ ਕਾਰਨ 5,97,000 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 95 ਫੀਸਦੀ ਮੌਤਾਂ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ 240 ਮਿਲੀਅਨ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਦੀ ਰੈਂਡਬਾਊਂਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਲੀਡੇਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਇਹ ਟੀਕਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਟੀਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਮੱਛਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਵੈਕਸੀਨ ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਫਾਲਸੀਪੇਰਮ ਦੇ ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਟ੍ਰੇਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਰੂਪ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਲੀਡੇਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵੈਕਸੀਨ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮੇਟਾ ਰੋਸਟਨਬਰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮਲੇਰੀਆ ਪਰਜੀਵੀ ਤੋਂ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜੀਨ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਪਰਜੀਵੀ ਅਜੇ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇਹ ਜੀਨ ਪੈਰਾਸਾਈਟ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਨਾ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲੇ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਵਿੱਚ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ PfSPZ GA1 ਨਾਮਕ ਜੈਨੇਟਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਪਰਜੀਵੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਟੀਕੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਟ੍ਰਾਇਲ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ GA1 ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੀ ਅਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਪਰ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਦੂਜਾ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ GA2 ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੈਸਟਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ GA1 ਵੈਕਸੀਨ ਵਾਲੇ 13 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ GA2 ਵੈਕਸੀਨ ਵਾਲੇ 89 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਲੇਰੀਆ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, GA1 ਪੈਰਾਸਾਈਟ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਵਿੱਚ 24 ਘੰਟੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ GA2 ਪਰਜੀਵੀ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਅਤੇ ਐਕਟਿਵ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
