ਕਿਹੜੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਹਾਰੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਲੜਾਈ? ਇੱਥੇ ਜਾਣੋ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ਖਤਰਨਾਕ

ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾ: ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਏਮਜ਼ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ, ਉਹ 92 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਅਚਾਨਕ ਹੋਸ਼ ਗੁਆ ਬੈਠੇ ਸੀ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹੋ?
ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ (Respiratory Disease) ਕੀ ਹੈ?
ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ (Respiratory Disease) ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ, ਸੈਕਿੰਡ ਹੈਂਡ ਸਮੋਕਿੰਗ, ਰੈਡੋਨ ਜਾਂ ਐਸਬੈਸਟਸ ਦੀ ਧੂੜ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪ
ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Respiratory disease) ਵਿੱਚ ਦਮਾ, ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਅਬਸਟਰਕਟਿਵ ਪਲਮਨਰੀ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ (ਸੀਓਪੀਡੀ), ਪਲਮਨਰੀ ਫਾਈਬਰੋਸਿਸ, ਨਿਮੋਨੀਆ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਰ ਅਤੇ ਪਲਮਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹੋਰ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ
‘ਹੈਲਥਲਾਈਨ’ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਹ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ:
1. ਸਿਸਟਿਕ ਫਾਈਬਰੋਸਿਸ
2. ਬ੍ਰੌਨਚਿਓਲਾਈਟਿਸ ਓਬਲਿਟਰਨਜ਼ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੌਪਕੋਰਨ ਫੇਫੜੇ (ਬ੍ਰੌਨਚਿਓਲਾਈਟਿਸ ਓਬਲਿਟਰਨਜ਼) ਜਾਂ (ਪੌਪਕੋਰਨ ਫੇਫੜੇ)
3. ਅਲਫ਼ਾ-1 ਐਂਟੀਟ੍ਰਾਈਪਸਿਨ ਦੀ ਘਾਟ
4. ਲਿਮਫੈਂਗਿਓਲੀਓਮੀਓਮੇਟੋਸਿਸ
5. ਬ੍ਰੌਨਕੋਪੁਲਮੋਨਰੀ ਡਿਸਪਲੇਸੀਆ
6. ਪਲਮਨਰੀ ਐਲਵੀਓਲਰ ਪ੍ਰੋਟੀਨੋਸਿਸ
7. ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਿਲੀਰੀ ਡਿਸਕੀਨੇਸੀਆ
8. ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ
9. ਬ੍ਰੌਨਕਿਓਲਾਈਟਿਸ
10. ਨਿਮੋਨੀਆ
11. ਤੀਬਰ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਸਿੰਡਰੋਮ
ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ
ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਡਬਲਯੂ.ਐਚ.ਓ.) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਅਬਸਟਰਕਟਿਵ ਪਲਮਨਰੀ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਅਤੇ ਅਸਥਮਾ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੌਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਹ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ।
ਸੀਓਪੀਡੀ ਨਾਲ ਮੌਤਾਂ
WHO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, COPD ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਚੌਥਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ 2021 ਵਿੱਚ 3.5 ਮਿਲੀਅਨ ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਲਗਭਗ 5% ਹੈ। 70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 90% ਸੀਓਪੀਡੀ ਮੌਤਾਂ ਘੱਟ ਅਤੇ ਮੱਧ-ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰੇਲੂ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੈ।
ਦਮੇ ਨਾਲ ਮੌਤਾਂ
WHO ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 262 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਦਮੇ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ 4,55,000 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਨਹੇਲਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਹੀ ਨਾਰਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?
-
ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕੁਝ ਆਸਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਉਪਾਅ ਅਪਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਤੋਂ ਬਚੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।
-
ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਮਾਸਕ ਪਹਿਨੋ ਅਤੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਏਅਰ ਪਿਊਰੀਫਾਇਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
-
ਸਫਾਈ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ, ਜਿਵੇਂ ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਅਤੇ ਘਰ ਨੂੰ ਧੂੜ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰੱਖਣਾ।
-
ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ ਲਓ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਅਤੇ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
-
ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਯੋਗਾ ਨਾਲ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਦੀ ਹੈ।
-
ਜ਼ੁਕਾਮ ਅਤੇ ਖੰਘ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕਰਵਾਓ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਰਮ ਰੱਖੋ।
(Disclaimer: ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੇ ਤੱਥ-ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹਨ। ਨਿਊਜ਼ 18 ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਮਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਬੰਧਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲਵੋ।)