ਨੌਕਰੀ ਛੱਡਣ ਜਾਂ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ‘ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਮਿਲੇਗੀ ਗਰੈਚੁਟੀ? ਇਸ ਫਾਰਮੂਲੇ ਰਾਹੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲਾਓ ਹਿਸਾਬ

Calculate Gratuity:  ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦੋਵਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ। ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ, ਇਹ ਮਾਲਕ ਦੁਆਰਾ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਨਾਮ ਹੈ। ਪਰ, ਇਸਦੇ ਕੁਝ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਹਨ। ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ‘ਤੇ ਪੇਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਐਕਟ, 1972 ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਐਕਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗਰੈਚੁਟੀ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਇਕਮੁਸ਼ਤ ਰਕਮ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੋਰ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਹਨ?

ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋਣ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਰਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੇਵਾ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸੇਵਾ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ। ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਕੋਸਟ-ਟੁ-ਕੰਪਨੀ (ਸੀਟੀਸੀ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪਰ, ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਇਹ ਪੈਸਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਨੌਕਰੀ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੰਜ ਸਾਲ ਲਈ ਹੋਵੇ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਰਕਮ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਰਮਚਾਰੀ

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਕੰਪਨੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦਾ ਕੋਈ ਕਸੂਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਭੁਗਤਾਨ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵੀ ਨੂੰ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਮਿਲੇਗੀ। ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਜਾਂ ਅਪੰਗਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਰਕਮ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਕੰਪਨੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਰਕਮ ਅਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਕੀ ਹੈ?

ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਰਕਮ ਦੀ ਗਣਨਾ (Gratuity Calculator) ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਫਾਰਮੂਲਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ‘ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਰਕਮ ਮਿਲੇਗੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਫਾਰਮੂਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਦੀ ਰਕਮ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਲਗਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਰਕਮ = (15 X ਅੰਤਮ ਤਨਖਾਹ X ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਸਾਲ) / 26

ਅੰਤਿਮ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਤਨਖਾਹ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਭੱਤਾ (DA) ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੇ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਸੁਜਾਤਾ ਨੇ 11 ਸਾਲ 7 ਮਹੀਨੇ ਇੱਕ IT ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਪੂਰੇ 12 ਸਾਲ ਲਈ ਮੰਨੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਸੀਂ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸੁਜਾਤਾ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਤਨਖਾਹ (ਬੇਸਿਕ ਪਲੱਸ ਡੀਏ) 50,000 ਰੁਪਏ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਗਰੈਚੁਟੀ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੂੰ 3,46,153 ਰੁਪਏ (ਗ੍ਰੈਚੁਟੀ ਰਕਮ = (15X50000X12)/26) ਮਿਲਣਗੇ।