ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਸ਼ੀਆ-ਸੁੰਨੀ ਵਿਚਾਲੇ ਖਤਰਨਾਕ ਜੰਗ, ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 150 ਤੋਂ ਪਾਰ
ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਇਆ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਧਾਰਮਿਕ ਪਾਗਲਪਨ ਦੇ ਅੰਨ੍ਹੇ ਖੂਹ ‘ਚ ਡੁੱਬ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਨਿਕਲਣਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੈ।ਇਸ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੱਟੜਵਾਦ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਸਥਿਤੀ ਅਜਿਹੀ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਹਰ ਦੂਜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਜੇਹਾਦੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਉਦਾਹਰਣ ਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਸੁੰਨੀ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਾਈ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੁੰਨੀ ਅਤੇ ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪਾਂ ਕਾਰਨ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਹਾੜੀ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਈਆਂ ਤਾਜ਼ਾ ਝੜਪਾਂ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਗਏ 32 ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਏਐਫਪੀ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅੱਜ ਸਵੇਰ ਤੋਂ, ਲਗਭਗ 300 ਪਰਿਵਾਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਹਾਂਗੂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਵੱਲ ਭੱਜ ਗਏ ਹਨ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੂਬੇ ਦੇ ਕੁਰੱਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਭੱਜਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਕ ਹੋਰ ਸੀਨੀਅਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ ਆਊਟਲੈਟਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਸੁੰਨੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਹੈ।” ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਈਆਂ ਝੜਪਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ 32 ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 14 ਸੁੰਨੀ ਅਤੇ 18 ਸ਼ੀਆ ਸਨ।
ਕਿਉਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਸੁੰਨੀ ਵਿਚਕਾਰ ਲੜਾਈ?
AFP ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਫਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਬੰਦੂਕਧਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਦੀ ਝੜਪ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਇਹ ਸਮੂਹ ਕੁਰੱਮ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ 43 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 11 ਦੀ ਹਾਲਤ ਗੰਭੀਰ ਹੈ।
ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਕੁਰੱਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੁੰਨੀ ਅਹੁਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਕਦੇ ਅਰਧ-ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਖੇਤਰ ਸੀ। ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਰੱਮ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 317 ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ, “ਨਰਾਜ਼ ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨੇ ਸੁੰਨੀ-ਭਾਗ ਵਾਲੇ ਬਾਗਾਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ”।
ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ, ਪੈਟਰੋਲ ਛਿੜਕ ਕੇ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ।” ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਕੁਰੱਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਵੇਦੁੱਲਾ ਮਹਿਸੂਦ ਨੇ ਏਐਫਪੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ “ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।”
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਕ ਹੋਰ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ‘ਤੇ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ‘‘ਅਸੀਂ ਸੂਬਾਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਧੂ ਫੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ, ਕੁਰੱਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਝੜਪਾਂ ਹੋਈਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਸਮੇਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 16 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।
ਸਤੰਬਰ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਝੜਪਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜਨਾਂ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਜਿਰਗਾ, ਜਾਂ ਕਬਾਇਲੀ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਐੱਚ.ਆਰ.ਸੀ.ਪੀ.) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਦਰਮਿਆਨ ਫਿਰਕੂ ਝੜਪਾਂ ‘ਚ 79 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।
ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ, ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ “ਝੜਪਾਂ ਦੀ ਭਿਆਨਕ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ” ਵੱਲ “ਤੁਰੰਤ ਧਿਆਨ” ਦੇਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਥਿਤੀ ਇੱਕ “ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਕਟ” ਵੱਲ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਐਚਆਰਸੀਪੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਹਥਿਆਰ ਸਥਾਨਕ ਵਿਰੋਧੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ,” ਐਚਆਰਸੀਪੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।
