ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦੇ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਝਟਕਾ ? ਜਾਣੋ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਅ…
ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੂਹਿਆ, ਅਚਾਨਕ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਝਟਕਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ। ਦਰਅਸਲ, ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਝਟਕੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਕੋਈ ਅਚਾਨਕ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਝਟਕਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਝਟਕਾ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰ ਬਿਜਲੀ ਇਕੱਠੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਧਾਤ ਜਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕਲੀ ਕੰਡਕਟਿਵ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੂਹਦੇ ਹੋ, ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਸਟੈਟਿਕ ਡਿਸਚਾਰਜ (ESD) ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਝਟਕਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਘਬਰਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਆਸਾਨ ਨੁਸਖੇ ਅਪਣਾ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਝਟਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਸਟੈਟਿਕ ਡਿਸਚਾਰਜ ਦਾ ਕਾਰਨ –
ਇਹ ਅਕਸਰ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਪੇਟ ‘ਤੇ ਪੈਰ ਨੂੰ ਘਸੀਟਦੇ ਹੋਏ ਚੱਲਦੇ ਹੋ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੀਰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੂਰ ਧੱਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਹੈਂਡਲ ਵੱਲ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਚਾਰਜ ਵਧਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਵਧਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਾਫ਼ੀ ਵੋਲਟੇਜ ਨਹੀਂ ਬਣ ਜਾਂਦੀ, ਅਤੇ ਚਾਰਜ ਇੱਕ ਚੰਗਿਆੜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਤੋਂ ਹੈਂਡਲ ਤੱਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਤੁਸੀਂ ਹਲਕੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ।
ਇਹ ਠੰਡੇ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਹਵਾ ਵਿਚ ਨਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਜੋ ਚਾਰਜ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। AccuWeather ਮਾਹਰ ਜੌਨ ਬੁਰਖੌਸਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਠੰਡੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਹਵਾ ਇੱਕ ਇੰਸੂਲੇਟਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉੱਚ ਵੋਲਟੇਜ ‘ਤੇ ਚਾਰਜ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੋਲਟੇਜ 4,000 ਤੋਂ 35,000 ਵੋਲਟ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੋਈ ਕਰੰਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਚਾਰਜ ਝਟਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ।
ਕੁੱਝ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਅ…
– ਮਾਇਸਚਰਾਈਜ਼ਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਚਮੜੀ ਖੁਸ਼ਕ ਰਹੇਗੀ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਚਾਰਜ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
– ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਿਊਮਿਡੀਫਾਇਰ ਲਗਾਓ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਚਾਰਜ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
– ਸੂਤੀ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨੋ। ਪੌਲੀਏਸਟਰ ਅਤੇ ਨਾਈਲੋਨ ਵਰਗੇ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਕੱਪੜੇ ਚਾਰਜ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
– ਐਂਟੀ-ਸਟੈਟਿਕ ਸਪਰੇਅ ਅਤੇ ਮੈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਐਂਟੀ-ਸਟੈਟਿਕ ਮੈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ।
-ਰਬੜ ਦੇ ਸੋਲ ਵਾਲੀ ਜੁੱਤੀ ਪਾਓ। ਇਹ ਚਾਰਜ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
– ਧਾਤ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਫੜੋ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਧਾਤ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਨੂੰ ਛੂਹਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਕੜ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਇੰਸੂਲੇਟਿੰਗ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਛੂਹੋ।
– ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਨਾ ਤੁਰੋ। ਫਰਸ਼ ‘ਤੇ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਚੱਲਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਚਾਰਜ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜੁਰਾਬਾਂ ਅਤੇ ਚੱਪਲਾਂ ਪਾ ਕੇ ਸੈਰ ਕਰੋ।
– ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ। ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹਾਈਡਰੇਟ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਝਟਕੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
