ਪਹਿਲਗਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ Cyber ਅਟੈਕ ਦਾ ਖਤਰਾ, ਦਸ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 10 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਮਲੇ
ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ – ਇਹ ਸਾਈਬਰ ਯੁੱਧ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਾਈਬਰ ਸੈੱਲ ਦੀ ‘ਈਕੋਜ਼ ਆਫ਼ ਪਹਿਲਗਾਮ’ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ 23 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੇਸ਼ ‘ਤੇ ਲਗਭਗ 10 ਲੱਖ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਹਮਲੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਡਿਜੀਟਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਇਸਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਲਈ ਵੀ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਾਈਬਰ ਸੈੱਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਯਸ਼ਸਵੀ ਯਾਦਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਗਾਮ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਕੋਈ ਆਮ ਡਿਜੀਟਲ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸਾਈਬਰ ਯੁੱਧ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨਾ ਹੈ।”
ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਮੋਰੋਕੋ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਹਮਲੇ
ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਿਆਂ ਪਿੱਛੇ ਇਸਲਾਮੀ ਸਾਈਬਰ ਸਮੂਹ ਸਰਗਰਮ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ‘ਟੀਮ ਇਨਸਾਨ ਪੀਕੇ’ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ ਐਡਵਾਂਸਡ ਪਰਸਿਸਟੈਂਟ ਥਰੇਟ (ਏਪੀਟੀ) ਸਮੂਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੂਹ ਨੇ ਆਰਮੀ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਨਰਸਿੰਗ, ਸੈਨਿਕ ਵੈਲਫੇਅਰ ਪੋਰਟਲ ਅਤੇ ਆਰਮੀ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ MTBD ਅਤੇ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ IndoHexSec ਵਰਗੇ ਸਮੂਹ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਕਾਮ ਡੇਟਾ, ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਪੈਨਲਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਈ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਵੀ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਟੈਰਾਬਾਈਟ ਟੈਲੀਕਾਮ ਡੇਟਾ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ‘ਤੇ ਲੀਕ ਹੋਇਆ
ਸਭ ਤੋਂ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਮਲਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਟੈਲੀਕਾਮ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਟੈਰਾਬਾਈਟ ਡੇਟਾ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ‘ਤੇ ਲੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹੈਕਰਾਂ ਨੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਡੀਫੇਸਮੈਂਟ, ਕੰਟੈਂਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਸਿਸਟਮ (CMS) ਸ਼ੋਸ਼ਣ, ਅਤੇ ਕਮਾਂਡ ਐਂਡ ਕੰਟਰੋਲ (C2) ਹਮਲਿਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਹਮਲੇ 26 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਵੀ ਹੋਏ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੇਲਵੇ, ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਪੋਰਟਲ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਯਸ਼ਸਵੀ ਯਾਦਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਿਤੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਅਤੇ ਹੈਕਰ ਇਸਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਾਈਬਰ ਸੈੱਲ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੈੱਡ ਟੀਮ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਡੀਡੀਓਐਸ ਫੇਲਓਵਰ ਟੈਸਟ ਅਤੇ ਸਿਸਟਮ ਆਡਿਟ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਈਬਰ ਯੁੱਧ ਹੁਣ ਰਵਾਇਤੀ ਯੁੱਧ ਵਾਂਗ ਹੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
