ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਬਜਟ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖਪਤਕਾਰ ਮੁੱਲ ਮਹਿੰਗਾਈ (ਸੀਪੀਆਈ) ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ 14 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ 5.81% ਹੈ। ਰਾਇਟਰਜ਼ ਦੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਵਾਧਾ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੱਖੇ ਵਾਧੇ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰਬੀਆਈ) ਦੇ 6% ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਪੱਧਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੈ।
ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਟੋਕਰੀ ਦਾ ਲਗਭਗ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਵੀ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀਆਂ ਹਨ। ਟਮਾਟਰ ਵਰਗੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਸੋਈ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੋਹਰੇ ਅੰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆਂ ਹਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਸਮਾਨ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਦਰਾਮਦ ਟੈਕਸ ਵਧਾ ਕੇ 20% ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ।
ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੀਪਾਨਵਿਤਾ ਮਜੂਮਦਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟਮਾਟਰ ਅਤੇ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਵਿਆਪਕ ਦਬਾਅ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਬੇਮੌਸਮੀ ਬਰਸਾਤ ਕਾਰਨ ਟਮਾਟਰਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦਰਾਮਦ ਮਹਿੰਗਾਈ ਕਾਰਨ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ ਲਈ ਕੋਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ 3.60% ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਵਰਗੀਆਂ ਅਸਥਿਰ ਵਸਤੂਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮੰਗ ਵਧਣਾ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਵਾਧਾ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖਪਤਕਾਰ ਮੁੱਲ ਸੂਚਕ ਅੰਕ (ਸੀਪੀਆਈ) ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ ਵੀ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 5.49% ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ 3.65% ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2023 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਇਹ 5.69% ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰਬੀਆਈ) ਦੇ 2-6% ਦੇ ਮੱਧਮ ਮਿਆਦ ਦੇ ਟੀਚੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸ਼ਕਤੀਕਾਂਤ ਦਾਸ ਨੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੇ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਰਬੀਆਈ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਰੈਪੋ ਦਰ ਵਿੱਚ 25 ਅਧਾਰ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
