ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਣਾਅ, ਜਾਣੋ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਤੇ ਕਿੰਨੇ ਡਰੋਨ ਹਨ? ਪੜ੍ਹੋ ਡਿਟੇਲ 

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਤਣਾਅ ਦੌਰਾਨ, ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਡਰੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 8 ਅਤੇ 9 ਮਈ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਡਰੋਨ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਸਨ।

ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਬੁਲਾਰਨ ਕਰਨਲ ਸੋਫੀਆ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਲਗਭਗ 300-400 ਡਰੋਨ ਦਾਗੇ ਹਨ।”

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ 25 ਭਾਰਤੀ ਡਰੋਨ ਡੇਗ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਵੇਂ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਡਰੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਾਰੇ, ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸ਼ਾਰਦੇਂਦੂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਇਹ ਨਵੇਂ ਢੰਗ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਮਲਾਵਰ ਦਾ ਕੋਈ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਵੀ ਭੇਜਣ ਦਾ ਕੋਈ ਜੋਖਮ ਨਹੀਂ ਹੈ।”

ਡਰੋਨ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ 
22 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਪਹਿਲਗਾਮ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ‘ਤੇ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਤਣਾਅ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕੁੱਲ 26 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ 6-7 ਮਈ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ 9 ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।

ਇਸ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਡਰੋਨ ਆ ਗਏ ਹਨ। ਡਰੋਨਾਂ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਹਵਾਈ ਵਾਹਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਰੋਨ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਉੱਡਣ ਵਾਲਾ ਰੋਬੋਟ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਸਿਸਟਮ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਡਾਣ ਯੋਜਨਾ, ਉਡਾਣ ਮਾਰਗ ਆਦਿ ਨੂੰ ਡਰੋਨ ਦੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਿਮੋਟ ਤੋਂ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਡਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਰੋਨ ਜਹਾਜ਼ ‘ਤੇ ਲੱਗੇ ਸੈਂਸਰਾਂ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਪੋਜੀਸ਼ਨਿੰਗ ਸਿਸਟਮ (GPS) ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਵਾਰ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਮੋਟਲੀ ਪਾਇਲਟਿਡ ਵਹੀਕਲ (RPV) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਜਿਸਦਾ ਟੈਸਟ 1917-1918 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਰੇਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।

ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਸ਼ਾਰਦੇਂਦੂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਡਰੋਨ ਕਾਫ਼ੀ ਉੱਨਤ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਉਸ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵੀ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਕਰੈਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਆਰਥਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।” ਹਾਲਾਂਕਿ, 9/11 ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

9 ਮਈ 2025 ਦੀ ਰਾਇਟਰਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੇਰਨ-2 ਇੱਕ ਕਾਮੀਕਾਜ਼ੇ ਜਾਂ ਆਤਮਘਾਤੀ ਡਰੋਨ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਊਰਜਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਰਾਇਟਰਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੂਸ ਨੇ ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਅਤੇ ਦੋ ਦਰਜਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮਾਸਕੋ ਦੇ ਰੈੱਡ ਸਕੁਏਅਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਰੂਸੀ-ਨਿਰਮਿਤ ਡਰੋਨ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਡਰੋਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਰੀਫ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ “ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਰਡਾਰ ਹੇਠ ਹੈ, ਕਰਾਚੀ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਡਰੋਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਫੌਜੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਬਦਲਦੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਕਰਨਲ ਸੋਫੀਆ ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਭਾਰਤ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।” ਕੁਰੈਸ਼ੀ ਨੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਡਰੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਾਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ।