ਫਰੈਸ਼ਵਰਕਸ ਦੁਆਰਾ 660 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜ਼ੋਹੋ (Zoho) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸ਼੍ਰੀਧਰ ਵੇਂਬੂ ਨੇ ਇਸ ਕਦਮ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵੈਂਬੂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਲਾਲਚ’ ਦਾ ਅਸਰ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਰੈਸ਼ਵਰਕਸ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚੇਨਈ-ਅਧਾਰਤ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਕੰਪਨੀ, ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਲੀਏ ਵਿੱਚ 22% ਵਾਧੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣੇ 13% ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਵੈਂਬੂ ਨੇ ਇਸ ਕਦਮ ਨੂੰ ਬੇਲੋੜਾ ਕਿਹਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਕੰਪਨੀ ਕੋਲ 1 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਨਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 20% ਦੀ ਵਾਧਾ ਦਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿਹੜੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਚੰਗੇ ਨਕਦ ਭੰਡਾਰ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਵੇਂਬੂ ਦਾ ਬਿਆਨ
ਵੇਂਬੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਜੇ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਕੋਲ $1 ਬਿਲੀਅਨ ਨਕਦ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਉਸਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਕਮਾਈ ਦਾ ਲਗਭਗ 1.5 ਗੁਣਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਚੰਗੀ 20% ਦਰ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਕਦ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੇ 12-13% ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਇਹ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਹੋਰ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀ $400 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਸਟਾਕ ਬਾਇਬੈਕ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਉਹ ਅੱਗੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੈਂ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕੰਪਨੀ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜਾਂ ਘਾਟੇ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਤਾਂ ਛਾਂਟੀ ਲਈ ਮਜਬੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਧੋਖਾ ਹੈ, ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਕੋਲ ਉਸ $400 ਮਿਲੀਅਨ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਵੇਂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਹੁਣ ਰੱਖਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ?
ਕੀ ਤਕਨੀਕੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ? ਕੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਉਤਸੁਕਤਾ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਘਾਟ ਹੈ ? ਕੀ ਇਹ ਹਮਦਰਦੀ ਦੀ ਘਾਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ? ਅਫਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਵਹਾਰ ਹੁਣ ਆਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਰਾਮਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਨਤੀਜਾ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਆ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਜ਼ੋਹੋ (Zoho) ਦੀ ਪਾਲਿਸੀ…
ਵੇਂਬੂ ਨੇ ਜ਼ੋਹੋ ਦੀ ਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸ਼ੇਅਰ ਧਾਰਕਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਵੇਂਬੂ ਨੇ ‘ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਰ ਫਸਟ’ ਨੀਤੀ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਦੱਸਿਆ। ਵੇਂਬੂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ‘Use & Throw’ ਵਾਲਾ ਰਵੱਈਆ ਅਪਣਾਉਣਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅਸਥਿਰ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਦਰਾਰ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
