ਮੁਫ਼ਤ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ ਤੱਕ, ਜਾਣੋ ESI ਸਕੀਮ ‘ਚ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ-ਕੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਲਾਭ esi scheme full detail employee state insurance scheme and its benefits – News18 ਪੰਜਾਬੀ
ਕਰਮਚਾਰੀ ਰਾਜ ਬੀਮਾ ਨਿਗਮ (ESIC) ਦੇ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਕਤੂਬਰ ‘ਚ 3 ਫੀਸਦੀ ਯਾਨੀ 17.80 ਲੱਖ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਪੇਰੋਲ ਡੇਟਾ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕਿਰਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਤੱਕ 21,588 ਨਵੇਂ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ESI ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ESI ਸਕੀਮ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਰਾਜ ਬੀਮਾ ਨਿਗਮ ਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਈ ਲਾਭ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ESI ਸਕੀਮ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਸਕੀਮ ਕਰਮਚਾਰੀ ਰਾਜ ਬੀਮਾ ਨਿਗਮ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ESI ਸਕੀਮ ਉਹਨਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਘੱਟ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਕੀਮ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ESI ਸਕੀਮ ਲਈ ਕੌਣ ਅਪਲਾਈ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ:
1 ਜਨਵਰੀ 2017 ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਇਸ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਨਖਾਹ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਰਕਮ ਜਮਾਂ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਦਾ 1.75 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰਦਾਤਾ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਦੇ 4.75 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਯੋਗਦਾਨ ਦਾ ਨਿਯਮ ਹੈ।
ਕਿਹੜੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰਦਾਤਾ ESI ਸਕੀਮ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ: 10 ਜਾਂ ਵੱਧ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਅਦਾਰੇ ESI ਸਕੀਮ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ, 20 ਜਾਂ ਵੱਧ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਅਦਾਰੇ ਇਸ ESI ਸਕੀਮ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ESI ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਇਹ ਲਾਭ ਮਿਲਦੇ ਹਨ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੂੰ ਈਐਸਆਈ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ESI ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ ਮੁਫਤ ਇਲਾਜ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ESI ਡਿਸਪੈਂਸਰੀ ਜਾਂ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਰਾਹੀਂ ਬੀਮੇ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਦੇ ਆਸ਼ਰਿਤ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮੁਫ਼ਤ ਇਲਾਜ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਥਾਈ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਪਾਹਜ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਨੂੰ 120 ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ‘ਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਦੇਖਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੀਮਾਯੁਕਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 91 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਤਨਖਾਹ ਦੇ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਸਿੱਕ ਲੀਵ ਲਈ ਨਕਦ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜਣੇਪਾ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਜਣੇਪੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 26 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 6 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਔਸਤ ਤਨਖਾਹ ਦਾ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਬੀਮਾਯੁਕਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਸ਼ਰਿਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੈਨਸ਼ਨ ਨੂੰ 3 ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ – ਪਹਿਲਾ, ਬੀਮਾਯੁਕਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਦੂਜਾ, ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਤੀਜਾ, ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੀ ਪੈਨਸ਼ਨ।
