ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਪਰ, ਆਬਾਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਖੇਤਰ ਲਈ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਘਟਦੀ ਆਬਾਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ।
ਖੈਰ, ਅਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਕੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਵ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਇਸਲਾਮੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਉਥੋਂ ਦੀਆਂ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਮਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਖੜੋਤ ਆਈ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦੇਣ ਦੀ ਸਕੀਮ ਚਲਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਅਸੀਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਈਰਾਨ ਦੀ। ਈਰਾਨ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਮ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧੁਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਈਰਾਨ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਹੈ।
40 ਲੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਅਣਵਿਆਹੇ
ਵੈੱਬਸਾਈਟ aa.com.tr ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਈਰਾਨ ਦੀ 32 ਫੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ 2051-52 ਤੱਕ ਬੁੱਢੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਈਰਾਨ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 89 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹਨ। 1979 ਦੀ ਇਸਲਾਮੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ 78 ਸਾਲ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦੀ 76 ਸਾਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਪਰ, ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸਮੱਸਿਆ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਈਰਾਨ ‘ਚ 31 ਤੋਂ 39 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਕਰੀਬ 40 ਲੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਅਣਵਿਆਹੇ ਹਨ। ਜੋ ਕਿ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਲਗਭਗ ਪੰਜ ਫੀਸਦੀ ਹੈ।
ਪਹਿਲੇ 5-6 ਬੱਚੇ
ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤਹਿਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਈਅਦ ਨਾਰੀਜ਼ਈ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਜੋੜੇ ਦੇ ਔਸਤਨ 5 ਤੋਂ 6 ਬੱਚੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਇੱਕ ਤੋਂ ਦੋ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾ ਰਹੇ, ਫਿਰ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਈ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ।
ਪ੍ਰੋ. ਨਾਰੀਜਈ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ ਘਟਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਹੈ। ਪਰ, ਈਰਾਨ ਦੇ ਲੋਕ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੱਚੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਆਉਣਗੀਆਂ।
ਉੱਚ ਜਣਨ ਦਰ
ਸਾਲ 1980 ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਜਣਨ ਦਰ 6.5 ਸੀ। ਭਾਵ ਇੱਕ ਔਰਤ ਔਸਤਨ 6.5 ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਾਲ 2000 ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ 3 ਤੋਂ 4 ਬੱਚੇ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਕਰਜ਼ੇ, ਪਲਾਟ, ਕਾਰਾਂ ਆਦਿ ਦੇਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪਰ, ਇਸ ਵਿਚ ਗਿਰਾਵਟ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਅੱਜ ਈਰਾਨ ‘ਚ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦਰ 1.5 ਫੀਸਦੀ ‘ਤੇ ਆ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਸਲਾਮੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।
ਕਿਸੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ, 2.1 ਦੀ ਜਣਨ ਦਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ, ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰ ਹੋਰ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਹੈ।
1980 ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 4 ਕਰੋੜ ਸੀ। 1990 ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਧ ਕੇ 5.57 ਕਰੋੜ ਅਤੇ ਫਿਰ 2000 ਵਿੱਚ 6.6 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਈ। 2010 ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਧ ਕੇ 7.57 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਈ। 2020 ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਬਾਦੀ ਵਧ ਕੇ 8.77 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਈ। ਯਾਨੀ ਸਾਲ 2000 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਕਾਫ਼ੀ ਮੱਠੀ ਹੋ ਗਈ। ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 9.1 ਕਰੋੜ ਹੈ।
