ਰਾਤ ਦੀ ਸ਼ਿਫਟ ‘ਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲਾਇਲਾਜ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ-ਖੋਜ ਦਾ ਦਾਅਵਾ

ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ‘ਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ‘ਚ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਖ਼ਬਰ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਨਾਈਟ ਸ਼ਿਫਟ (Night Shift) ‘ਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੈਂਸਰ (Cancer) ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਅੱਜ ਦੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕਲਚਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀ ਹਰ ਸ਼ਿਫਟ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਮੈਡੀਕਲ (Medical), ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ (Call Centers) ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਝ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ 24 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਰਾਤ ਦੀ ਸ਼ਿਫਟ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਦੁ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਪੈਟਰਨ ਹੈ ਜੋ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਣ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ, ਪਰ ਕੰਮ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਪੈਟਰਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਜਾਮਾ ਜਰਨਲ (JAMA Journal) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਤ ​​ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਛਾਤੀ ਦੇ ਕੈਂਸਰ (Breast Cancer) ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਦੂਜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 3 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਮੁਤਾਬਕ 24 ਘੰਟੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਬਾਡੀ ਕਲਾਕ ‘ਚ ਵਿਘਨ ਪੈਣ ਨਾਲ ਕੈਂਸਰ ਸੈੱਲ ਬਣਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਟਿਊਮਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਮੇਲੇਟੋਨਿਨ
ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਔਨਕੋਲੋਜਿਸਟ (Radiation Oncologist) ਡਾ: ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਡੇ (Dr Sudarshan Dey) ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ ਜੋ ਰਾਤ ਦੀ ਸ਼ਿਫਟ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਮੇਲਾਟੋਨਿਨ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਹੈ।

ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹਾਰਮੋਨ ਹੈ ਜੋ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਾ ਸੌਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜੋ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਸੈੱਲ ਨਹੀਂ ਬਣਦੇ ਅਤੇ ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਟਿਊਮਰ (Tumors) ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਜੀਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਾਗਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ
ਰਾਤ ਦੀ ਸ਼ਿਫਟ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਤ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਦਿਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਗਰਟ ਪੀਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਨਾਲ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜੰਕ ਫੂਡ ਅਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਖਪਤ
ਨਾਲ ਹੀ, ਡਾ: ਡੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਦਿਨ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੰਕ ਫੂਡ ਅਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਦਿਨ ਵਿਚ ਫਲ (Fruits), ਸਲਾਦ (Salads) ਅਤੇ ਸਪਰਾਉਟ (Sprouts) ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਥੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਮਕੀਨ ਸਨੈਕਸ, ਪੀਜ਼ਾ (Pizza), ਬਰਗਰ (Burgers), ਕੋਲਾ (Cola) ਆਦਿ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੋਟਾਪਾ, ਸ਼ੂਗਰ (Diabetes), ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ (High Blood Pressure) ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਮਰਦ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਕੈਂਸਰ
ਡਾਕਟਰ ਡੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਰਾਤ ਦੀ ਸ਼ਿਫਟ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਛਾਤੀ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਕੈਂਸਰ (Prostate Cancer) ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕੇਸ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਨਾਲ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਹਤ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਾਈਟ ਸ਼ਿਫਟ ਦਾ ਹੋਰ ਕੈਂਸਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ।

ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ ਬਚਾਅ
ਜੇਕਰ ਰਾਤ ਦੀ ਸ਼ਿਫਟ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਦਿਨ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਰਾਤ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੰਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਰੇਕ ਲੈਂਦੇ ਰਹੋ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੌਫੀ ਜਾਂ ਚਾਹ ਨਾ ਪੀਓ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਸਰਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਡਾਇਟ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ।