ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਇਹ ਮਹਾਂਮਾਰੀ, WHO ਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਚਿਤਾਵਨੀ

ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਨੇ Mpox ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ, ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਸਵੀਡਨ ਵਿੱਚ Mpox ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਟ੍ਰੇਨ ਕਲੇਡ ਆਈਬੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ।
ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇ Mpox ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। WHO ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, MPox ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ monkeypox ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਇਰਸ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੇਸ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਮਹਾਂਦੀਪ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੁਣ ਇਹ ਸੰਕਰਮਣ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। Mpox ਦੇ ਲੱਛਣ ਫਲੂ ਵਰਗੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ, ਖੰਘ ਅਤੇ ਜ਼ੁਕਾਮ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਸਕਿਨ ‘ਤੇ ਛਾਲੇ ਜਾਂ ਧੱਫੜ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
MPox ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਸੰਕਰਮਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਿਨਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਸੰਕਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ, ਬਿਸਤਰੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨਾਲ ਵੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਵਾਇਰਸ ਸੰਕਰਮਿਤ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। WHO ਨੇ Mpox ਨੂੰ Public health emergency of international concern (PHEIC) ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ Mpox ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਸਮਲਿੰਗੀ ਲੋਕ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲ ਸੈਕਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਮੰਕੀਪੌਕਸ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਜਿਨਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੰਚਾਰਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। Mpox ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਨਾਲੋਂ ਹੌਲੀ ਫੈਲਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਕਾਫ਼ੀ ਘਾਤਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਜਨਵਰੀ 2023 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ ਕਾਂਗੋ (ਡੀਆਰਸੀ) ਵਿੱਚ Mpox ਦੇ 27,000 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਅਤੇ 1,100 ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਬੁਰੂੰਡੀ, ਕੀਨੀਆ, ਰਵਾਂਡਾ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੈਲ ਗਈ।
Mpox ਚੇਚਕ ਵਰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 2 ਤੋਂ 4 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ MPox ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ, ਲੱਤਾਂ, ਕਮਰ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ‘ਤੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਛਾਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ, ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪਾਉਣ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ, Mpox ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। Tecovirimat, ਚੇਚਕ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈ, ਨੂੰ Mpox ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਜਨਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੈਡੀਸਨ ਏਜੰਸੀ ਦੁਆਰਾ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।
WHO ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। Mpox ਲਈ ਤਿੰਨ ਟੀਕੇ ਹਨ – MVA-BN, LC16 ਅਤੇ Orthopoxvac। ਇਹ ਟੀਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਚੇਚਕ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਉੱਚ-ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ Mpox ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੈਕਸੀਨ ਲਗਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੈਕਸੀਨ mpox ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। WHO ਨੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ MPox ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਵੈਕਸੀਨ ਲਗਵਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।