ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭੰਡਾਰ ਲੱਭਣਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ‘ਅਲਾਦੀਨ ਦਾ ਚਿਰਾਗ’ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਸੌਗਾਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਦਸ਼ਾ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੇਠ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਭੰਡਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਗੰਭੀਰ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਭੰਡਾਰ ਪੂਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਉਮੀਦ ਦੀ ਕਿਰਨ ਹਨ। ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਤੇਲ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕੇਗਾ ਜਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਉਮੀਦ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗਾ? ਇਸ ਉਤੇ cnbctv18 ਦੀ ਸ਼ੀਰਸ਼ ਕਪੂਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਰਵੇਖਣ ਰਾਹੀਂ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭੰਡਾਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਭੰਡਾਰ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣ ਲਈ ‘ਬਲੂ ਵਾਟਰ ਇਕਾਨਮੀ’ ਤਹਿਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੀਮਤੀ ਖਣਿਜਾਂ ਤੋਂ ਲਾਭ ਲੈਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵੀ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹਨ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਖੋਜ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ (ਓਗਰਾ) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੈਂਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਆਰਿਫ਼ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੇ Harness ਲਈ ਲਗਭਗ 5 ਅਰਬ ਡਾਲਰ (ਕਰੀਬ 1.4 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੁਪਏ) ਦਾ ਵੱਡਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ 5 ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਉਮੀਦ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੀ ਹੈ। 2022 ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਨੇ ਉਥੇ ਸਭ ਕੁਝ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੇ ਡਰ ਨੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਨੂੰ ਵੀ 1.7% ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਕਰਜ਼ੇ 126 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਉੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਘਟਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭੰਡਾਰ ਅਤੇ ਵਧਦੇ ਵਿੱਤੀ ਦਬਾਅ ਨੇ ਅਰਥਚਾਰੇ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਗੈਸ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਮਹਿੰਗੇ ਐਲਐਨਜੀ ਆਯਾਤ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੇਲ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
