ਬੈੱਡਰੂਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਿਚਨ ਤੱਕ…ਹਰ ਪਾਸੇ ਦਫਨ ਹਨ ਲਾਸ਼ਾਂ, ਜਾਣੋ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਇਹ ਮੌਤ ਵਾਲੀ ਬਸਤੀ!

ਆਹ ਇਹ ਕੀ ਹੈ! ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਕਬਰਾਂ ਤੇ ਕਬਰਾਂ। ਇਹ ਗੱਲ ਅਜੀਬ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ। ਇਟਾਵਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਚੱਕਰਨਗਰ ਦੀ ਨਈ ਬਸਤੀ ‘ਚ ਲੋਕ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ‘ਚ ਦਫਨਾਉਂਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਅੱਜ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਸਤੀ ਦੇ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਬਰ ਹੈ। ਇਹ ਬਸਤੀ ਮਨੁੱਖੀ ਵਸੋਂ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਹਾਲਾਤ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਹਨ।
ਇਸ ਬਸਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਕਬਰਾਂ ਹੀ ਕਿਉਂ ਹਨ?
ਇਟਾਵਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਚਕਰਨਗਰ ਦੀ ਨਵੀਂ ਬਸਤੀ ‘ਚ ਕਬਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਰਹਿਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਲੋਨੀ ਦੇ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਕਬਰ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਚਾਚੇ-ਤਾਏ ਦੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਬੈੱਡਰੂਮ ਵਿੱਚ ਸਨ ਅਤੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਦੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ।ਇੱਥੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਦਫ਼ਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਬਰਿਸਤਾਨਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਬਰਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ।
ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਵਿੱਚ ਲਾਸ਼ਾਂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਬੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ
ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਕਬਰਸਤਾਨ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਅੰਦਰ ਹੀ ਦਫ਼ਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਬਰਸਤਾਨ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵੇਲੇ ਉਠਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਤਕਾਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਪੀ.ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਨਵੀਂ ਬਸਤੀ ਤੋਂ ਡੇਢ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਕਬਰਸਤਾਨ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਰ ਲੋਕ ਇੰਨੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਦਫ਼ਨਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ।
ਬੱਚਿਆਂ ‘ਤੇ ਕਬਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਤਕੀਆ ਪਿੰਡ ਦਾ ਮੁਖਤਿਆਰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਕਬਰ ਉਸ ਦੇ ਸੌਣ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਅਕਸਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਾਗਦੇ ਹਨ। ਇਮਾਮ ਮੌਲਾਨਾ ਕਮਾਲੁਦੀਨ ਅਸਰਾਫੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਕਬਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜੀਵਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੈਗੰਬਰ ਨੇ ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕਬਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਨ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕੁਝ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਤੋਂ ਸੱਤ ਹਨ ਕਬਰਾਂ
1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਥੇ ਕਈ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਤੋਂ ਸੱਤ ਕਬਰਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਵਿਹੜੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਤੱਕ ਫੈਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਚੰਗੀ ਛੱਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਬਰਸਤਾਨ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਪੰਚਾਇਤ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਬਰਸਤਾਨ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਜੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ।